In een eerste fase wordt het onderscheid tussen realiteit en illusie uitgediept via een aantal indringende vragen. Deze contemplatie leidt tot het woordeloos waarnemen in meditatie van de realiteit van het probleemloze, verlangenloze kernbewustzijn, het Zelf, het middelpunt van de lagen van bewustzijn.
Jnana Yoga richt zich op de waarheid die niet verandert. Die waarheid is infeite eenvoudig om te begrijpen, maar moeilijk om te aanvaarden. En daarom maken we het graag ingewikkeld. De waarheid is dat we allen één zijn, letterlijk. Alle andere waarheden zijn daaraan slechts ondergeschikt, tijdelijk.
De waarheid is niet in woorden uit te drukken. Maar het is zeker goed om erover na te denken, zodat we onze foute concepten door wat juistere concepten kunnen vervangen. Eens je concepten breed en duidelijk genoeg zijn om de waarheid een beetje te omvatten wordt het mogelijk om voorbij de concepten te gaan.
Jnana yoga leidt automatisch van contemplatie tot meditatie. Via diverse technieken leren we om vrij te zijn van gedachten. Dat vraagt tijd. Zonder gedachten betekent ook zonder verlangen zijn. Als dat lukt, al is het maar even, dan ervaren we echt wie we zijn, los van al onze rollen, namen, hechtingen...
Dan wordt het eenvoudiger het leven te zien als een leuke TV-serie, waarvan we getuige zijn. Dan wordt alles leuk, zelfs de drama's..."
Jnana yoga (spreek uit njana joga) is een van de hoofdtakken van yoga en staat beschreven in de Veda's, enkele klassieke geschriften in het hindoeïsme. Jnana kan het best worden vertaald als: "de weg naar het directe inzicht". Deze weg is voornamelijk filosofisch van aard (vergelijk het met Jnana verwante woord Gnosis), maar wel met een wat ander doel dan we in het westen meestal onder filosofie verstaan.
Jnana yoga zoekt op religieus-filosofische wijze naar een mystieke bevrijding uit de werelden van genot en lijden, succes en falen, geboorte en overlijden. Jnana yoga is hierbij zuiver religieus-filosofisch, en niet gelovig-ritueel van aard.
Inhoud [verbergen]
Jnana yoga leert dat er vier middelen zijn om tot bevrijding te komen:
- Viveka - Onderscheidend vermogen: Het is mogelijk het verschil te onderkennen tussen dat wat echt en eeuwig is (Brahman) en dat wat onecht en tijdelijk is (al het andere)
- Vairagya - Bevrijding van passie: Door inzicht in de aard van het tijdelijke wordt men langzaam in staat om elke gerichte passie "los te laten".
- Shad-sampat - De zes deugden: Rust (beheersen van de geest), Dama (beheersen van de zintuigen), Uparati (het loslaten van activiteiten die op persoonlijke verlangens berusten), Titiksha (volharding), Shraddha (geloof), Samadhana (perfecte concentratie).
- Mumukshutva - Intens verlangen naar bevrijding van tijdelijke beperkingen.
Het doel van Jnana Yoga is het verkrijgen van kennis of beter gezegd inzicht. Met kennis wordt hier niet bedoeld boekenkennis, maar kennis van ons eigen bewustzijn, iets dat ongrijpbaar en onverwoordbaar is. Deze kennis wordt verkregen door het denken te observeren, reflectie en meditatie. Ken u zelve is de sleutel. Er kan een radicale ommekeer van perceptie plaatsvinden. Zoals:
- Zuiver bewustzijn is aan het goddelijke gelijk
- In wezen is het louter gelukzaligheid
- In waarheid bestaat er niets anders dan dat
Dit realiseren van de aard van ons diepste wezen noemt men zelfverwerkelijking, ontwaken of verlichting. Bijna altijd zou dit in eerste instantie een korte flits zijn die al snel weer wegebt. Daar zou men dan wel een grote spirituele zekerheid aan overhouden, en een zeer levendige motivatie om met deze vorm van yoga door te gaan.
Volgens deze filosofie is de wereld, inclusief een eventuele scheppergod, inclusief andere goden, engelen of demonen, inclusief hemelen en hellen, allemaal Maya. Maya is een geheimzinnige, onverklaarbare kracht die het bewustzijn kan betoveren zodat het vergeet wat het in werkelijkheid is. Het is door Maya dat we dwalen door duizenden incarnaties in vele verschillende werelden.
Jnana yoga beoogt deze zwerftocht te beëindigen en het bewustzijn weer geheel en al in zichzelf te laten rusten, zodat het de oorspronkelijke aard hervindt op zo'n manier dat het zich nooit meer zal laten betoveren, en alle oude illusies of intenties geheel en al achter zich kan laten.
Voor zover we dan nog als mens in een wereld leven wordt dit verblijf intentieloos, waardoor we steeds precies zo handelen als binnen een situatie het beste is. Ons handelen wordt als de ademhaling en wordt niet langer door persoonlijke, vertekenende bedoelingen gekleurd.
In India beoefenen niet veel mensen deze methode tot Zelf-realisatie. Men heeft binnen de spirituele kant van de Indische samenleving wel veel respect voor de mystici die uit deze yogarichting zijn voortgekomen, maar meestal vindt men deze manier van denken toch te afwijzend naar de wereld toe of te ver weg voor wat men binnen de eigen religiositeit kan bereiken.
Een belangrijk boek over dit onderwerp is de oude Indische tekst "Ashtavakra Samhita", die ook wel "Ashtavakra gita" genoemd wordt, een klassieke Indiase tekst uit waarschijnlijk de 2e eeuw voor Christus. De Ashtavakra Samhita bestaat uit een dialoog tussen de wijze Ashtavakra en zijn leerling, koning Janaka. In twintig hoofdstukken met korte teksten, meestal van maar drie of vier regels (sloka's), wordt de essentie van de advaita filosofie weergegeven.
Belangrijke voorvechters van deze manier van denken in Nederland waren Alexander Smit en Wolter Keers. Laatstgenoemde refereerde daarbij bij voorkeur aan zijn Indiase voorbeelden Ramana Maharshi, Sri Nisargadatta Maharaj en Krishna Menon.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten