Als Jezus van Nazareth nog op deze aarde zou rondlopen zou hij waarschijnlijk enorm verheugd zijn over het aantal varianten op de klassieke Bijbelvertalingen die de laatste tijd het licht hebben gezien, en over het succes dat deze boeken hebben: De Bijbel in de Gewone Taal, De Bijbel voor Ongelovigen, en volgend jaar mogen we zelfs een aparte Bijbel voor mannen en voor vrouwen verwachten (uitgeverij Jongbloed).
Maar hij zou zich ook grote zorgen maken. Jezus' grote kracht was dat hij soms lastige goddelijke boodschappen naar de belevingswereld van de gewone man kon brengen. Geen ingewikkelde theologische uiteenzettingen uit zijn mond, maar aansprekende verhalen over zaadjes die op de juiste grond moesten vallen, en bomen die gesnoeid moesten worden om vrucht te kunnen dragen. Onze taal is nog steeds doorspekt met uitdrukkingen die hun oorsprong vinden in het Nieuwe Testament: parels voor de zwijnen, door het oog van de naald gaan, oude wijn in nieuwe zakken, het kaf van het koren scheiden, et cetera et cetera.
Versluieren
Maar soms gebruikte Jezus parabels en gelijkenissen juist om een boodschap te versluieren. Hij had namelijk ook hogere spirituele lessen die niet iedereen al in staat was om te ontvangen. Als zijn leerlingen aan hem vragen: 'Waarom gebruikt u gelijkenissen als u de mensen toespreekt?', antwoordt hij hun: 'Omdat God jullie heeft willen inwijden in de geheimen van het hemelse koninkrijk, maar hen niet... Want zij kijken, maar zien niets; zij horen, maar verstaan en begrijpen niets.' (Mattheüs. 13: 10-13). Deze geheime lessen gaan over de innerlijke weg naar het Koninkrijk van God, dat zich volgens Jezus niet op een bepaalde plek - hier of daar - maar ín de mens bevond (Lucas 17: 20,21).
De voor ingewijden bedoelde boodschap zit vaak verborgen in een subtiele woordkeuze of in geraffineerde zinsconstructies. Een eenvoudig voorbeeld. In het evangelie van Marcus (12:41-44) gooit een doodarme weduwe haar laatste penningen in de offerkist van de tempel en oogst hiermee grote bewondering van Jezus. Vreemd, want een paar regels daarvoor maakt hij zich nog druk over de schriftgeleerden die zich volgens hem verrijken ten koste van weduwen.
De arme weduwe is echter een metafoor voor de spirituele aspirant die 'arm' is van geest; die zich heeft ontledigd (geofferd) voor God (de tempel). Een weduwe is in de beeldtaal iemand die het contact met God (nog) niet ervaart. Dat we dit zo mogen interpreteren, zit verborgen in de woorden: '...een arme weduwe, die er twee kleine munten in wierp, dat is een kwadrant.' Dit is een verwijzing naar een spiritueel proces waarbij de aspirant groeit van leven in de dualiteit (twee) naar eenheidsbesef (een).
Symboliek verdwenen
Wat nu dreigt te verdwijnen is ook een centrale boodschap die religies zou kunnen verbroederen
In de modernere vertalingen heeft echter 'een kwadrant' plaats gemaakt voor het meer eigentijdse 'een paar centen' (Groot Nieuws Bijbel) of 'Die waren bijna niets waard' (Bijbel in Gewone Taal). De diepere symboliek is hiermee volledig verdwenen!
Jezus leefde vanuit een eenheid met God, die hij liefkozend zijn Vader noemde. Wat hij ons wilde leren - degenen die er aan toe waren - is hoe ook wij de dualiteit kunnen overstijgen en een vereniging met God tot stand kunnen brengen. Niet na de dood ergens in een andere dimensie, maar hier en nu op aarde.
In de boeddhistische terminologie noemt men dit: het nirwana realiseren. En ook het hindoeïsme leert over deze weg van de geestelijke verlichting.
Wat nu dus dreigt te verdwijnen in alle versimpelingen en varianten van de Bijbel, zijn niet alleen zeer waardevolle lessen voor innerlijke groei, maar ook een centrale boodschap die religies zou kunnen verbroederen.
De Bijbel bevat prachtige verhalen die in een moderner jasje een groter publiek kunnen bereiken. De buitenkerkelijke en literaire belangstelling van de laatste jaren is een ontwikkeling die Jezus zou toejuichen. Maar laten we ook blijven beseffen, en doorgeven aan de volgende generaties, dat de Bijbel nog veel meer inspirerende lagen bevat, die zich prijsgeven naarmate je dichter bij de oorspronkelijke tekst blijft.
Dan blijft dit boek zoals het is bedoeld: een bron van diepe wijsheden en lessen voor iedere levensfase en behoefte, met teksten die steeds weer nieuwe betekenissen krijgen.
Door Anne-Marie Wegh, auteur van Ecce Homo, over beeldtaal in de bijbel
Geen opmerkingen:
Een reactie posten