Versimpelde Bijbel mist diepere lagen

De Bijbel bevat veel inspirerende lagen, die zich alleen prijsgeven als je bij de oorspronkelijke tekst blijft.

Als Jezus van Nazareth nog op deze aarde zou rondlopen zou hij waarschijnlijk enorm verheugd zijn over het aantal varianten op de klassieke Bijbelvertalingen die de laatste tijd het licht hebben gezien, en over het succes dat deze boeken hebben: De Bijbel in de Gewone Taal, De Bijbel voor Ongelovigen, en volgend jaar mogen we zelfs een aparte Bijbel voor mannen en voor vrouwen verwachten (uitgeverij Jongbloed).

Maar hij zou zich ook grote zorgen maken. Jezus' grote kracht was dat hij soms lastige goddelijke boodschappen naar de belevingswereld van de gewone man kon brengen. Geen ingewikkelde theologische uiteenzettingen uit zijn mond, maar aansprekende verhalen over zaadjes die op de juiste grond moesten vallen, en bomen die gesnoeid moesten worden om vrucht te kunnen dragen. Onze taal is nog steeds doorspekt met uitdrukkingen die hun oorsprong vinden in het Nieuwe Testament: parels voor de zwijnen, door het oog van de naald gaan, oude wijn in nieuwe zakken, het kaf van het koren scheiden, et cetera et cetera.

Versluieren
Maar soms gebruikte Jezus parabels en gelijkenissen juist om een boodschap te versluieren. Hij had namelijk ook hogere spirituele lessen die niet iedereen al in staat was om te ontvangen. Als zijn leerlingen aan hem vragen: 'Waarom gebruikt u gelijkenissen als u de mensen toespreekt?', antwoordt hij hun: 'Omdat God jullie heeft willen inwijden in de geheimen van het hemelse koninkrijk, maar hen niet... Want zij kijken, maar zien niets; zij horen, maar verstaan en begrijpen niets.' (Mattheüs. 13: 10-13). Deze geheime lessen gaan over de innerlijke weg naar het Koninkrijk van God, dat zich volgens Jezus niet op een bepaalde plek - hier of daar - maar ín de mens bevond (Lucas 17: 20,21).

De voor ingewijden bedoelde boodschap zit vaak verborgen in een subtiele woordkeuze of in geraffineerde zinsconstructies. Een eenvoudig voorbeeld. In het evangelie van Marcus (12:41-44) gooit een doodarme weduwe haar laatste penningen in de offerkist van de tempel en oogst hiermee grote bewondering van Jezus. Vreemd, want een paar regels daarvoor maakt hij zich nog druk over de schriftgeleerden die zich volgens hem verrijken ten koste van weduwen.

De arme weduwe is echter een metafoor voor de spirituele aspirant die 'arm' is van geest; die zich heeft ontledigd (geofferd) voor God (de tempel). Een weduwe is in de beeldtaal iemand die het contact met God (nog) niet ervaart. Dat we dit zo mogen interpreteren, zit verborgen in de woorden: '...een arme weduwe, die er twee kleine munten in wierp, dat is een kwadrant.' Dit is een verwijzing naar een spiritueel proces waarbij de aspirant groeit van leven in de dualiteit (twee) naar eenheidsbesef (een).

Symboliek verdwenen
Wat nu dreigt te verdwijnen is ook een centrale boodschap die religies zou kunnen verbroederen

In de modernere vertalingen heeft echter 'een kwadrant' plaats gemaakt voor het meer eigentijdse 'een paar centen' (Groot Nieuws Bijbel) of 'Die waren bijna niets waard' (Bijbel in Gewone Taal). De diepere symboliek is hiermee volledig verdwenen!

Jezus leefde vanuit een eenheid met God, die hij liefkozend zijn Vader noemde. Wat hij ons wilde leren - degenen die er aan toe waren - is hoe ook wij de dualiteit kunnen overstijgen en een vereniging met God tot stand kunnen brengen. Niet na de dood ergens in een andere dimensie, maar hier en nu op aarde.

In de boeddhistische terminologie noemt men dit: het nirwana realiseren. En ook het hindoeïsme leert over deze weg van de geestelijke verlichting.

Wat nu dus dreigt te verdwijnen in alle versimpelingen en varianten van de Bijbel, zijn niet alleen zeer waardevolle lessen voor innerlijke groei, maar ook een centrale boodschap die religies zou kunnen verbroederen.

De Bijbel bevat prachtige verhalen die in een moderner jasje een groter publiek kunnen bereiken. De buitenkerkelijke en literaire belangstelling van de laatste jaren is een ontwikkeling die Jezus zou toejuichen. Maar laten we ook blijven beseffen, en doorgeven aan de volgende generaties, dat de Bijbel nog veel meer inspirerende lagen bevat, die zich prijsgeven naarmate je dichter bij de oorspronkelijke tekst blijft.

Dan blijft dit boek zoals het is bedoeld: een bron van diepe wijsheden en lessen voor iedere levensfase en behoefte, met teksten die steeds weer nieuwe betekenissen krijgen.

Door Anne-Marie Wegh, auteur van Ecce Homo, over beeldtaal in de bijbel 

In Memoriam Samsara-uitgever Wim Zonjee

Op www.boekblad.nl lazen wij het onderstaande bericht:

"Afgelopen maandag 9 februari is uitgever Wim Zonjee (62) overleden. Hij was een bekend figuur binnen het Nederlands esoterisch boekenlandschap. Met zijn overlijden ging een markante boekhandelaar en uitgever heen.

In 1971 begon Wim Zonjee als voortijdig schoolverlater zijn carrière in het boekenvak bij de Amsterdamse boekhandel Vermeulen, later Scheltema. In die tijd kocht hij als zeventienjarige het boek Tau-te-tsjing bij boekhandel Au Bout du Monde, het begin van zijn fascinatie voor de oosterse filosofie. Au Bout du Monde was in 1970 opgericht door Leon Dupont, een succesvol reclameman. Zonjee werd er in 1971 medewerker. De winkel was een pionier binnen het (internationale) esoterische boekenlandschap. Op dat moment werkte ook Johannes van Dam (1946-2013) daar, de later bekend geworden culinair journalist.

In 1990 werd Zonjee eigenaar van Au Bout du Monde. Hij had een grote kennis van zaken en bouwde een trouwe, vaste (internationale) klantenkring op. Hij was een kei in klantencontact. Wanneer een titel verscheen waarvan hij vermoedde dat het een klant zou kunnen interesseren, dan belde hij hem/ haar direct enthousiast op. Dat resulteerde vrijwel altijd in een bestelling.

Zijn boeken haalde Zonjee uit de verste uithoeken van de wereld. Hij schreef uitgeverijen direct aan met een verzoek om een catalogus of fondslijst en importeerde zijn boeken rechtstreeks. Hij was jarenlang een van de grootste importeurs binnen Europa van boeken uit India.

Zonjee was een keiharde werker die nooit te beroerd was om een extra telefoontje te plegen of een extra brief te schrijven. Mede door zijn uitmuntende vakkennis binnen zijn specialisme had hij een groot netwerk opgebouwd. Meinhard van de Reep (voormalig uitgever van Altamira, tegenwoordig hoofd marketing en sales bij Gottmer): ‘Wim was als boekhandelaar een specialist die het kaf van het koren kon scheiden, als mens was hij ontnuchterend helder en to-the-point!’

Zonjee’s eigen interesse bewoog zich van taoisme, zen-boeddhisme en Tibetaans boeddhisme naar Advaita Vedanta. Daar vond hij de antwoorden die hij zocht.

In totaal werkte hij 32 jaar als boekverkoper. In 2001 verkocht hij zijn winkel aan Dirk Schaafsma, management consultant, omdat hij genoeg had van het forensen tussen Amsterdam en Wogmeer. In 2002 richtte hij samen met zijn goede vriend Wouter Schopman, ondernemer, uitgeverij Samsara op, een uitgeverij in levenbeschouwelijke boeken van zowel Nederlandse als buitenlandse auteurs. De eerste uitgave was het leuke boekje Bent u net zo gelukkig als uw hond? van Alan Cohen.

In totaal hebben Zonjee en Schopman 110 titels uitgegeven, bijna allemaal op het gebied van Advaita/ Non-Dualiteit. Auteurs uit het fonds van Samsara zijn Adyashanti, Jed McKenna, Alexander Smit, Mooji, Paul Smit, Jan Koehoorn, Wolter Keers en Tony Parsons. Zonjee stelde ook zelf boeken samen, zoalsKennendheid van Alexander Smit en Anton Heyboer, filosofie van een oorspronkelijke geest, over het werk en de wijsheid van de kunstenaar Anton Heyboer. In een podcast-interview uit 2012 met Patrick Kicken, antwoordde hij op de vraag waarom hij boeken uitgeeft op zijn humorvolle manier: ‘Ik vind het gewoon leuk om thuis te werken .. en een beetje boekjes te lezen .. en het onderwerp blijft me fascineren.’

Schaafsma: ‘Ik denk dat Wim en Wouter in dit genre echt iets hebben neergezet in het Nederlandse taalgebied. Ik geloof ook dat Wim een nog betere supergespecialiseerde, maar vooral geïnspireerde uitgever was dan boekhandelaar. Dat deed hij al vreselijk goed.

De boekenwereld heeft een prachtig geïnspireerd mens verloren, zonder poeha en zonder ook maar aan geld te denken.’

De lezers van Samsara-boeken zijn liefhebbers van het levensbeschouwelijke boek, met een speciale interesse in de leer van de non-dualiteit. De uitgeverij wist goed de weg in die wereld en bereikte de lezer via bijeenkomsten, via het tijdschrift Inzicht, en door middel van een e-mail nieuwsbrief. Samsara koos er bewust voor om niet rechtsstreeks aan klanten te verkopen, mede op advies van Jacco Groot van uitgeverij De Harmonie.

Boekhandel Au Bout du Monde bestaat nog steed. Deze is sinds 2005 eigendom van de theosofische stichting Ontmoeting en Ontplooiing. Samsara wordt voortgezet door Wouter Schopman. De uitgeverij is winstgevend, maar ook voor Samsara is de toekomst onzeker, gezien het veranderende landschap in het boekenvak. Over de toekomst van Samsara zei Wim in het interview met Patrick Kicken: ‘Ik denk dat als mensen een Eckhart Tolle-boek hebben gelezen en ze zijn nog steeds geinteresseerd, dat ze dan toch bij een Samsara-boek terecht komen.’ "

Rust zacht Wim.